Burun polipləri və ya nazal polipler, burun və sinus xəttindəki toxumaların xərçəng olmayan böyümələridir. Bu böyümələr ümumiyyətlə göz yaşı damlası formasında olub qruplar şəklində əmələ gəlir.

Burun polipləri, burundan keçən hava axınını əngəlləyərək burun tıxanıqlığına zəmin hazırlayır. Burun polipləri əmələ gəldikdən sonra öz-özünə keçmir.

Bu səbəbdən burun poliplərinin müalicəsi üçün mütləq bir mütəxəssisə müraciət etmək lazımdır.

Burun polipləri ilə birlikdə müşahidə edilən əlavə bir narahatlıq olub-olmamasından asılı olaraq, qoxu almada çətinlik, burun axıntısı, xorultu, baş ağrısı, yuxu apnesi və boğazda həssaslıq kimi bir sıra narahatlıqlar da ortaya çıxa bilər.

Poliplərin necə əmələ gəldiyi və yaranmasında hansı mexanizmanın iştirak etdiyi tam olaraq bilinmir. Burun polipləri başlanğıc mərhələsində və kiçik olduqda dərmanla kiçilə bilərlər, lakin daha böyük olduqları hallarda cərrahi əməliyyat ilə təmizlənmələri lazımdır.

Burun polipi nədir?

İnsan orqanizmində bütün boşluqların örtüldüyü və hüceyrələrdən əmələ gələn səthi bir toxuma təbəqəsi mövcuddur. Bu toxuma təbəqəsindən xaricə doğru sallanmış şəkildə normaldan fərqli böyüyən, ətə bənzər quruluşlara ‘polip’ deyilir.

Poliplər içi boş olan hər növ orqan və toxumada inkişaf edə bilər və yerləşdikləri yerə görə adlandırılırlar. Burun polipi, burun və ona bağlı olan sinuslərdə geniş yayılmış polip quruluşlarını təsvir edir.

Burun polipləri, solğun rəngli, yumşaq, burun içərisinə sallanan, toxunulduqda ağrısız olan və cazibə qüvvəsi ilə yer dəyişdirə bilən quruluşlardır.

Poliplər çox böyüdükdə burun keçidlərini və sinusları tıxaya bilərlər. Bununla yanaşı, sinus infeksiyalarına və tənəffüs problemlərinə də səbəb ola bilərlər.

Burunda iltihabı təhrik edən bir narahatlığı olan hər kəsdə burun polipi inkişaf edə bilər. Poliplərin necə əmələ gəldiyi isə hələ tam olaraq bilinmir.

Ən çox qəbul edilən səbəb, burun və sinusların örtüldüyü səthi toxumada müxtəlif səbəblərə bağlı olaraq yaranan zədə və bu vəziyyətin davamlılıq qazanması hesab edilir.

Burun polipləri, burundan keçən havanın axınını əngəlləyərək burun tıxanıqlığına səbəb olurlar. Bununla yanaşı, müşayiət edən başqa bir xəstəlik olub-olmaması vəziyyətinə görə də burun axıntısına səbəb ola bilər.

Burun polipləri əmələ gəldikdən sonra öz-özünə keçmir. Bu səbəbdən mütləq müalicə edilmələri lazımdır. Burun polipləri, ilk mərhələdə hələ çox kiçik ikən dərman müalicəsi ilə kiçildilə bilər, lakin böyük olduqları hallarda cərrahi əməliyyat ilə təmizlənmələri lazımdır.

Burun polipi niyə əmələ gəlir?

Burun poliplərinin əmələ gəlməsində bir çox səbəb ola bilər. Ən çox rast gəlinən səbəbi isə allergik iltihab vəziyyətidir. Burun poliplərinin tam olaraq niyə meydana gəldiyi dəqiq müəyyən edilməmişdir.

Bəzi zərərli maddələrlə davamlı təmas və ya nəfəs alma da polip əmələ gəlməsini təhrik edə bilər. Bundan əlavə, ailəvi-irsi faktorlar da polip əmələ gəlməsini təhrik edə bilər.

Polip əmələ gəlməsinə səbəb olan bu amillər tək başına olduğu kimi birlikdə də görülə bilər.

Burun polipi əlamətləri nələrdir?

Burun polipinin geniş yayılmış əlamətlərinə bu şəkildə toxuna bilərik:

• Burun tıxanıqlığı və burundan alınan nəfəsdə çətinlik çəkilməsi
• Qoxu alma duyğusunda azalma
• Dad alma duyğusunda azalma
• Postnazal axıntı
• Baş ağrısı
• Burun axıntısı
• Sinuslərdə təzyiq hissi
• Gecələr xorultu
• Öskürək
• Göz ətrafında qaşınma

Burun polipi müalicəsi necə aparılır?

Burun polipləri bir dəfə inkişaf etdikdən sonra öz-özünə yox olmur. Müalicə məqsədi ilə mütləq Qulaq Burun Boğaz xəstəlikləri mütəxəssisinə müraciət edilməsi lazımdır.

Burun polipləri müalicəsində əvvəlcə xəstənin tarixçəsi ətraflı olaraq dinlənilir. Sonra isə ‘endoskop’ ilə müayinə həyata keçirilir. Allergiyaya bağlı olaraq inkişaf edən bir vəziyyət mövcud olduqda əvvəlcə dərmanla müalicə üstünlük təşkil edir.

Diaqnozun dəqiqləşdirilməsi üçün, lazım görüldüyü hallarda bir sıra testlər aparıla bilər və kompüter tomoqrafiyası kimi müxtəlif görüntüləmə üsullarından istifadə edilir.

Dərman ilə müalicənin təmin edilmədiyi və əlamətlərin pisləşdiyi hallarda cərrahi müdaxilə lazım ola bilər. Poliplərin nə qədər şiddətli olduğu əməliyyat növünün müəyyən edilməsində mühüm bir amildir.

Endoskopik sinus cərrahiyyəsi ən çox tətbiq edilən cərrahi prosedurdur. Burun poliplərinin müalicəsində yalnız dərman müalicəsi üstünlük təşkil edə bildiyi kimi dərman və cərrahi əməliyyat birlikdə də tətbiq edilə bilər.

Burun poliplərinin qarşısını necə almaq olar?

Burun poliplərinin qarşısının alınması hər halda mümkün olmaya bilər, lakin tədbir görülməsi adına tətbiq edilə biləcək vacib bir neçə üsula bu şəkildə toxuna bilərik:

• Astma və ya allergiyanız olması halında lazımi dərmanların fasiləsiz istifadə edilməsinə diqqət etmək
• Sinuslər və burun boşluqlarının iltihabına yol aça biləcək havada olan qıcıqlandırıcı maddələrin və allergenlərin nəfəs alınmamasına diqqət edilməsi
• Nəfəs kanallarının nəmləndirilməsinə kömək edəcək tətbiqlərə diqqət etmək
• Nəfəs kanallarının nəmli olmasına diqqət etmək
• Burunun təmiz saxlanılmasına diqqət etmək
• Burun poliplərinə səbəb ola biləcək maddələri aradan qaldırmaq üçün burun duzlu su ilə yuyulması və lazımi sprey vasitələrindən istifadə edilməsi

Bu məlumat yalnız maarifləndirmə məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəzi deyildir. Hər hansı sağlamlıq problemləri üçün həmişə həkim mütəxəssis ilə məsləhətləşin.